Hazırlanın Güneşe Dokunuyoruz! / Parker Solar Probe
2018’de dünyada olanlar bizi çok meşgul etse de, uzay bilimi ve
teknolojisi alanında da önemli gelişmeler yaşandığı bir gerçek. Bu
gelişmelerden biri çok sıcak bir yer için. Hayır hayır Adana değil, Güneş
sisteminde gidilmeyen ve bilinmezliklerle dolu olan tek yer, Güneş.
NASA’nın uzay keşif istek listesinin başındaki görev Parker Güneş Sondası, 12 Ağustos 2018'de fırlatılan tasarım ve mühendislik harikası. Adını, Güneşin plazma parçacıklarını uzaya saçtığı (Güneş rüzgarları) teorinin sahibi Eugene Newman Parker'dan alan araç sayesinde, ilk defa bir uzay aracına hayatta olan bilim insanının ismi verilmiş oldu. İlklerle dolu olan bu sonda, en hızlı araç olma unvanına da sahip.
Parker Güneş Sondası, Güneşimizin de bir yıldız olmasından dolayı, yıldızların doğası, yapısı, kimyası ile ilgili birçok bilgiye sahip olmamızı sağlayacak. Güneş'in atmosferinin, yüzeyinden daha sıcak olmasının sebebi anlaşılacak ve buna benzer onyıllardır araştırılan birçok soruya cevap bulunacak. Yıldızların karanlık maddelerin odak noktası olduğu iddiası ile ilgili meraklar giderilecek. Ekonomik getirilerinden bahsetmek gerekirse, uydularımızı etkileyen güneş rüzgarlarına karşı önceden önlem almamızı sağlayacak. Hem de Güneş fırtınalarını anlamak diğer uzay misyonları için de büyük avantajlar sağlayacak. Yani amaçları ve yapacakları saymakla bitmiyor.
Küçük bir otomobil büyüklüğündeki, 1,5 milyar dolarlık aracı, Güneş'in etrafında sürekli dolanıp fotoğraflar çeken , haritasını çıkaran diğer uzay araçları gibi düşünmemeliyiz. Çünkü Güneş'in yörüngesine direkt girmiş olsa, tahmin edilebileceği üzere hem sıcak atmosferden hem de çok güçlü manyetik alandan dolayı başarısız olacaktır. Bu yüzden Güneş'in yörüngesi Korona'ya girebilmek için Venüs’ün kütle çekim kuvvetini kullanarak, (gravitational slingshot tekniği) bir sapan etkisi yaratacak ve Venüs'ün etrafında 7 kere tur atarak, Güneşe 6 milyon km yaklaşmış olacak. Dünya ile arasındaki mesafenin 150 milyon km olduğu düşünülürse çok yakın diyebiliriz.
NASA, Parker Sondası'nı her ne kadar akşam serininde göndermiş olsa da :)) nasıl oluyor da bu kadar yüksek bir sıcaklığa dayanabilecek kapasiteye sahip oluyor? Erimiyor veya yanmıyor?
Bunu anlamak için ve sıcaklık kavramını anlamalıyız. Zannedilenin aksine yüksek sıcaklıklar her zaman etrafındaki bir nesneyi gerçekten ısıtmaz. Uzayda, bir nesneye yüksek bir ısı sağlamadan da sıcaklık binlerce dereceye çıkabilir. Çünkü, sıcaklık parçacıkların hareket hızını ölçer, ısı ise parçacıkların aktardığı enerji miktarını ölçer. Parçacıklar hızlı hareket edebilir (yüksek sıcaklık), ama parçacık miktarı azsa, çok fazla enerji transfer edemezler (düşük ısı). Uzayın büyük çoğunluğu boşluk olduğu için, uzay aracına enerjiyi aktaran çok az parçacık vardır. Korona’da da durum aynı. Çok yüksek bir sıcaklık ama düşük yoğunluk. Elimizi sıcak bir fırına koyma ile kaynar suya koymak gibi düşünebiliriz. Yani uzay aracı birkaç milyon derece sıcaklığa sahip alandan, sadece 2500 Fahrenheit’e kadar (yaklaşık 1400 santigrat derece) ısınarak geçecek. Aslında hiç de az sayılmaz. Bu ısıya dayanmak için Güneş’e maruz kalan kısımda kullanılan ısı kalkanında, 11.5 cm kalınlığında özel bir termal koruma sistemi kullanılıyor. Nano karbon teknolojisiyle üretilen sistem, iki karbon levha arasına sıkıştırılmış karbon kompozit köpüklerden oluşuyor.
Aletlerden biri olan, Güneş rüzgarının akış yönünü ölçmek için tasarlanmış olan Faraday Kupası ise ısı kalkanıyla korunmuyor. Sadece sağlam kalması için değil, verileri bize aktarabilmesi için de mükemmel teknolojiler gerekiyor. Bir diğer sıkıntı olan kablolar için ise safir kristal tüpler üretilip, kullanılan teller Niyobyumdan yapılmış.
Ve tabi ki bütün bu işlemler için enerjisini Güneşten alacağını tahmin etmek zor değil.
Güneşten taze çıkmış kadar sıcak verileri yıllarca almak temennisiyle, yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim 😊
~Yaşamak için heyecan verici bir zaman
Sümeyye BAŞARAN
Kaynaklar:
*https://blogs.nasa.gov/parkersolarprobe
*Populer Science dergisi
*www.nasa.gov.tr
*www.sciencedaily.com
*www.natgeotv.com
Yorumlar
Yorum Gönder